06.11.2012

ΕΞΟΡΜΗΣΕΙΣ - Αι-Γιάννης - Μονή Κουδουμά

ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ - ΚΟΥΔΟΥΜΑΣ

Στις 4 Νοεμβρίου 2012 εβδομήντα ορειβάτισσες και ορειβάτες του Ορειβατικού Μοιρών (ρεκόρ συμμετοχής), με αρχηγό τον Αποστόλη Παυλίδη πεζοπορήσαμε από τον ΄Αγιο Ιωάννη των Καπετανιανών του Δήμου Γόρτυνας μέχρι την Ιερά Μονή του Κουδουμά.

Ακολουθήσαμε ένα πολύ καλά διαμορφωμένο μονοπάτι που ελίσσεται μέσα σε ένα πευκόδασος που είναι το μοναδικό στα Αστερούσια όρη. Δεξιά μας είναι η βραχώδη δαντελωτή ακτή που σε πολλά σημεία υπάρχουν απομονωμένοι μαγευτικοί ορμίσκοι και μικρές παραλίες με μαύρη σπυρωτή άμμο.

Στα μέσα της διαδρομής πήραμε ένα άλλο μονοπάτι που μετά από 300 μέτρα, μας οδήγησε σε ένα μεγάλο επιβλητικό σπήλαιο, στο εσωτερικό του οποίου βρίσκεται ο ναός του Αγίου Αντωνίου. Μέσα στο σπήλαιο υπάρχουν σταλακτίτες και σταλαγμίτες και το πεντακάθαρο νερό που πέφτει από αυτούς, το μαζεύουν σε πολλές δεξαμενές. Το νερό τούτο το θεωρούν οι κάτοικοι θαυματουργό. Στο βάθος του σπηλαίου έχουν σχηματιστεί κολόνες από τους σταλακτίτες και σταλαγμίτες και μια κολόνα «μοιάζει» με τον ΄Αγιο Αντώνιο στην κολόνα αυτή έχουν τοποθετήσει την εικόνα του Αγίου. Το σπήλαιο αυτό χρησίμευε παλιά ως κατοικία των ασκητών, το οποίο τους προστάτευε από τις καιρικές συνθήκες .

Επιστρέψαμε στο μονοπάτι και συνεχίσαμε την πορεία μας μέσα στο πευκόδασος για την μονή του Κουδουμά. Λίγο πριν φθάσουμε στη μονή συναντήσαμε πολλές σπηλιές, που στα παλιά χρόνια τις χρησιμοποιούσαν οι ασκητές ως ασκηταριά. Τα τελευταία χρόνια η μονή άρχισε να προστατεύει τις σπηλιές αυτές.

Η Ιερά μονή Κουδουμά είναι κτισμένη σε ένα γραφικό αμμώδη όρμο δυτικά του ακρωτηρίου ΄Ασπες ή Μάρτελος και στο καθολικό τιμάται η Παναγία. Κτήτορες της μονής είναι οι όσιοι Παρθένιος και Ευμένιος που ήλθαν το 1878 από το Μάρτσαλο που ασκήτευαν και επανίδρυσαν τη μονή του Κουδουμά, πάνω στα ερείπια παλαιού ξεχασμένου ναού. Η εκκλησία μας τους ανακήρυξε αγίους. Ο ναός είναι πέτρινος, ενώ το ΄Αγιο βήμα βρίσκεται μέσα σε σπήλαιο. Ο Ηγούμενος και οι μοναχοί μας φιλοξένησαν με καφέδες και διάφορα άλλα εδέσματα και τους ευχαριστούμε πάρα πολύ. Η ημέρα ήταν πολύ ζεστή σχετικά με την εποχή και όλοι πέσαμε για μπάνιο στα πεντακάθαρα νερά του γραφικού όρμου με τη μαύρη σπειρωτή άμμο.

Ακολουθήσαμε δυτικά της μονής ένα πολύ καλά διαμορφωμένο μονοπάτι και μετά από ένα τέταρτο διαδρομής φθάσαμε στο Βαρβατόσπηλιο ή Οσίου Κοσμά του ερημίτη, που βρίσκεται μέσα σε κάθετα βράχια πάνω από τη πετρώδη ακτή. Στη σπηλιά αυτή ασκήτεψε ο όσιος Κοσμάς ο ερημίτης και έχουν κτίσει μια μικρή εκκλησία. Το σπήλαιο έχει δεκάδες σταλακτίτες και σταλαγμίτες που δημιουργούν καλλιτεχνικές κολόνες και ένα φανταστικό διάκοσμο, που προκαλεί πολύ ενδιαφέρον σε κάθε επισκέπτη. Το σπήλαιο είναι μεγάλο και στο βάθος υπάρχει ένα δεύτερο μικρότερο διαμέρισμα. Εδώ παλιά λατρεύονταν η θεά της γονιμότητας και σε αυτό πήγαιναν τις γυναίκες που δεν μπορούσαν να τεκνοποιήσουν, εξ ου και βαρβατόσπηλιος.

Ακολουθήσαμε τα ίδιο μονοπάτι για την επιστροφή μας, η οποία ήταν πάρα πολύ ευχάριστη, γιατί βλέπαμε τα τοπία από διαφορετική οπτική γωνία. Επισκεφτήκαμε την παλιά μονή του Αγίου Ιωάννη, διακόσια περίπου μέτρα βορειοδυτικά του οικισμού του Αγίου Ιωάννη. Το καθολικό της μονής είναι σπηλαιώδης ναός με εξαιρετικές τοιχογραφίες στον τοίχο της εισόδου. Σύμφωνα με μια επιγραφή ο ναός ανακαινίστηκε το 1360 επί των Αυτοκρατόρων Ιωάννου και Ελένης Παλαιολόγων. Αν και η Κρήτη είχε κατακτηθεί από τους Ενετούς, οι Κρητικοί αναγνώριζαν τους Βυζαντινούς αυτοκράτορες. Στην ίδια επιγραφή αναφέρεται και στο όνομα του αρχαίου θεού της Ιατρικής Ασκληπιού. Ως γνωστό στα νότια παράλια των Αστερουσίων υπήρχαν ιερά του Ασκληπιού όπως του Λέντα. (Πηγές για τις εκκλησίες και τα μοναστήρια: ΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΜΝΗΜΕΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ Νίκου Ψιλάκη σελ. 71-74).

Στην ευρύτερη περιοχή των Αστερουσίων ενδημεί ένα ζευγάρι γυπαετών και όπως έχει δημοσιεύσει το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, το 2012 απέκτησαν ένα μικρό.

Κατά κοινή ομολογία όλοι μας γενικά μαγευτήκαμε από το τοπίο και από αυτά που είδαμε και μάθαμε. Ουδείς εξέφρασε δυσφορία ή διαμαρτυρήθηκε.

 

Στα νώτα τ΄ Αστερούσιου Βράχου

 

Ψηλά στων Καπετάνιων τους βράχους

το «μοντέρνο» δεμένο στα παλιά σκαλοπάτια

πωλεί κι αγοράζει στη θέα την άγρια.

Χαμηλά στ΄ απόκρημνα ο Άγιος Ιωάννης

τη δράση του ανέστειλε εν όψει χειμώνα.

Περίγυρα η θάλασσα με περιδέραιο ολόλευκο

κοσμεί τον Αστερούσιο βράχο.

Στην παραλία μέλαινα πέτρα

κούπες αλμύρας πληρούνται νόστιμον άλας.

Στ΄άγονα πλάγια , θυμάρια και θρίμπες ,

σε πείσμα της ξέρας

βραχύνουν τις ακτίνες του κύκλου τους

κι ανθίζουνε πάρωρα πρώιμα .

Στα κελιά τα περίτεχνα οι μέλισσες τ΄ άρωμα

πλάθουν με νέκταρ σε μέλι περίφημο .

Στις χαρουπιές και στα σχίνα λάμπουν τα φύλλα τους

αν και ο ήλιος πυρώνει Νοέμβριο μήνα .

Τα πεύκα νικούν στου βοριά τα μεθύσια

σπέρνουνε άρωμα , γέρνουν ολόσωμα στα στέρνα της πέτρας .

Στου « Ποσειδώνιου Πάνα» το σπήλαιον ο Άγιος Αντώνιος

γέρων σεβάσμιος , καλύπτει το στόμιον περίχαρος

κρυφακούει το άσμα απ΄ του νερού τις σταγόνες .

Τα κελιά των Καλόγερων στην ορφάνια ερήμωσαν

στο διάβα του χρόνου ορθάνοιχτα ελεύθερα

στις αίγες απάνεμα και τώρα , φιλόξενα

αναρτώνται εικόνες παράταιρες της πάλαι ποτέ δόξης τους .

Στο Βαρβατόσπηλιο τη φύση καρατόμησαν ανέραστοι

κι από το κλάμα τα δάκρυα της πέτρας στερέψανε .

Στο πέρας , Πανάγια Εστία προσφέρει θαυματουργό νάμα

στις πληγωμένες ψυχές των αμνών τους ποιμνίου της .

Ο ανήφορος θέλει ανάσες ασθμαίνουσες

της Κορυφής η απόλαυση ,η απέραντη έκταση

της ματιάς στον ορίζοντα .

5/11/2012

Αποστόλης Παυλίδης

 

Kείμενο : Μανόλης Δακανάλης

Φωτογραφίες : Θωμάς Παρθενάκης , Μανόλης Δακανάλης

Φωτογραφίες