ΕΞΟΡΜΗΣΕΙΣ - Οξά , αρχαία Νάξος

Aνάβαση στο βουνό Οξά και

Αρχαία Νάξο

Στις 20 Μαίου 2012 πενήντα ορειβάτες και ορειβάτισσες του Ορειβατικού Συλλόγου Ηρακλείου, μεταξύ των οποίων δύο του ορειβατικού Μοιρών ( ο γράφων και ο Γιάννης Κλημαθιανάκης) με αρχηγό τη Νανά, ξεκινήσαμε από τον οικισμό Λενικά για το βουνό Οξά.

Ακολουθήσαμε ένα αγροτικό δρόμο μήκους περίπου τεσσάρων χιλιομέτρων από το νότιο μέρος του βουνού μέχρι το διάσελο. Στη συνέχεια τραβερσάραμε σε μια πολύ ανηφορική πλαγιά πάνω σε ένα οφιοειδές αρχέγονο και αχνό μονοπάτι που μας οδήγησε στα ερείπια της αρχαίας πόλης της Κρήτης Νάξος (υψόμ.540 μ.). « Νάξος γαρ πόλις της Κρήτη». Αναφέρεται ως « Νάξος» ή «Ναξία» ή «Ναξιά».

Σώζονται πολλές δεξαμενές νερού και τμήματα του προστατευτικού τοίχους. Βρέθηκαν νομίσματα στα οποία στη μια πλευρά είχαν τη θεά ΄Αρτεμης Βριτόμαρτυ και στην άλλη τον αειφόρο Δία ή δελφίνι. Στην πόλη λατρεύονταν ο Ταλλαίος Ζευς (προς τιμή του οποίου γίνονταν οι Ταλλαδίτες γυμνοί αγώνες).

Η κορφή της Οξάς είναι απόκρημνη από όλες τις πλαγιές εκτός από την ανατολική και η θέση της πόλης φανερώνει ότι ήταν φρούριο που μπορούσε να αντιμετωπίσει κάθε εχθρική επιδρομή.

Ακολουθήσαμε την κορυφογραμμή που έχει μήκος περίπου 1000 μέτρα και διαπιστώσαμε, ότι η αρχαία πόλη επεκτείνεται σε όλο της το μήκος. Συναντήσαμε πολλές δεξαμενές νερού, ένα πηγάδι με νερό και δυο αλώνια . Στην κορφή «Καρφί» (υψομ 550 μ.) υπήρχε αρχαίο λατομείο ακονόπετρας. «Ναξία λίθος λέγεται η Κρητική ακόνι».

Υποστηρίζεται ότι η πόλη Ναξία της Κρήτης υπήρξε η αρχική κοιτίδα και μητρόπολη της νήσου Νάξου των Κυκλάδων.( Πηγές: ΑΡΧΑΙΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ Αντων. Βασιλάκη αρχαιολόγου. Σχέση Νάξου ? Κρήτης στην αρχαία μυθολογία. Δ. Κωτσάκης ιστορικός).

Ο θρύλος της τοπικής παράδοσης αναφέρει , ότι κάποτε ένας κυνηγός από το Βασίλειο της αρχαίας Ολούς ( Ελούντας) παραβίασε το όρια και κυνηγούσε στα εδάφη της αρχαίας Νάξου. Κατά τους νόμους και τις κρατούσες συνήθειες τότε, έπρεπε ο βασιλιάς της Ολούς, να ζητήσει συγνώμη από το βασιλιά της Νάξου. Ανηφόρισε πάνω στο άλογο με την προσωπική του φρουρά και πήγε με πεσκέσια στο βασιλιά της Νάξου. Την ώρα που τον φιλοξενούσαν είχε στείλει στρατό ο Βασιλιάς της Ολούς από άλλο σημείο και κατέλαβε τη Νάξο, έτσι πραγματοποίησε ένα όνειρό του. Οι Ναξιώτες είχαν εννέα πηγάδια, μέσα σε ένα από αυτά έκρυψαν όλο το θησαυρό του Βασιλείου και μετά σκέπασαν τα πηγάδια. ΄Ένα μέρος του πληθυσμού της Νάξου πήγε στο Μυλοπόταμο και ίδρυσε την πόλη Αξό και ένα άλλο μέρος πήγε στη Νάξο των Κυκλάδων. Βρήκαν μέχρι σήμερα τα οκτώ πηγάδια χωρίς θησαυρό και αναζητούν το ένατο.

Σε ένα μικρό αυχένα λίγο πριν την κορφή Καρφί είναι η εκκλησία του Τιμίου Σταυρού. Στις πλαγιές και την κορφή της Οξάς υπάρχουν πολλές αγρουλίδες, λεπρίνια, χαρουπιές, μικροί θάμνοι, και φρύγανα.

Η θέα από την κορφή είναι πανοραμική προς τον κόλπο του Μεραμπέλου με τη Σπιναλόγκα στο βάθος, τη νήσο Κολοκύθα και τον πανέμορφο και γραφικό ΄Αγιο Νικόλαο.

Η επιστροφή έγινε από το ίδιο μέρος και κράτησε μιάμιση ώρα.

Στην πλάκα έχοντας μπροστά μας την Σπιναλόγκα ή Καλυδών απολαύσαμε τον καφέ μας.

Στις 2 Ιουνίου θα γίνουν στη Σπιναλόγκα τα εγκαίνια της έκθεσης τέχνης που ετοιμάζει ο πολύ γνωστός εικαστικός Κώστας Τσόκλης. Κακή εντύπωση δημιουργούν οι μαύρες σημαίες που έχουν τοποθετηθεί κατά μήκος της κορυφογραμμής του νησιού. ΄Οπως μας είπαν οι κάτοικοι που ρωτήσαμε, οι τουρίστες τους λένε, «βάλατε τις σημαίες γιατί φτωχύνατε;».-

Κείμενο & φωτογραφίες : Μανόλης Δακανάλης

Φωτογραφίες