14.04.2012

ΕΞΟΡΜΗΣΕΙΣ - Φαράγγι του Αμπά

ΦΑΡΑΓΓΙ ΤΟΥ ΑΜΠΑ

Τα Αστερούσια όρη είναι κατά μήκος των νοτίων ακτών του Νομού Ηρακλείου στο κέντρο της Κρήτης και η ψηλότερη κορφή τους είναι ο Κόφινας (υψόμετρο 1231 μέτρα). Το μήκος των είναι 20 χιλιόμετρα, αρχίζουν από τα Μάταλα και φτάνουν στον Τσούτσουρα. ΄Εχουν τραχιά πλατώματα, μικρά φαράγγια, άλλα από τα οποία καταλήγουν στο Νότιο Κρητικό Πέλαγος και άλλα στον εύφορο κάμπο της Μεσαράς.

Το φαράγγι του ΑΜΠΑ είναι ένα από τα φαράγγια των Αστερουσίων το οποίο αρχίζει νότια από το χωριό Παράνυμφοι (υψόμετρο 710 μέτρα ) και καταλήγει στον παραθαλάσσιο οικισμό Τρεις Εκκλησιές. Το φαράγγι αναπτύσσεται μεταξύ των βουνοκορφών Μονοπόρι και Κεφάλα

Στην είσοδο του φαραγγιού βρεθήκαμε το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής στις 13 Απριλίου 2012 οι ορειβάτες του Ορειβατικού Μοιρών Σπυριδάκης Γιώργος πρόεδρος, ο γράφων, ο Παυλίδης Αποστόλης γραμματέας, ο Ντρετάκης Μανώλης μέλος του Δ.Σ. και ο Παρθενάκης Θωμάς ταμίας, ο οποίος μας μετέφερε εκεί με το αυτοκίνητό του και είχε όλη τη διοικητική μας υποστήριξη.

Το φαράγγι τροφοδοτείται με νερό από το γραφικό και παραγωγικό οροπέδιο των Παρανύμφων. Στην αρχή του φαραγγιού υπάρχει ένας καταστραμμένος νερόμυλος που εξυπηρετούσε παλιά τις ανάγκες των κατοίκων, σήμερα αποτελεί μνημείο της πολιτισμικής μας κληρονομιάς. Από εκεί το νερό χάνεται σε μια σχισμή μέσα στα βράχια.

Στη θέα το φαράγγι προς τη θάλασσα είναι πάρα πολύ άγριο με τις μεγάλες ορθοπλαγιές, τα τσουγκρωτά βράχια και τις άβατες πλαγιές του. ΄Όλα αυτά προκαλούν φόβο και δέος στον επισκέπτη.

Κύριο χαρακτηριστικό κόσμημα του φαραγγιού είναι ο καταρράχτης του ΑΜΠΑ ύψους 130 μέτρων, ο οποίος την εποχή αυτή είχε αρκετό νερό. Το θέαμα που αντικρίσαμε θα έλεγα ήταν μοναδικό, βλέποντας τα νερά του καταρράχτη να πέφτουν κάτω με δύναμη από τόσο μεγάλο ύψος. Στη συνέχεια μέχρι τον οικισμό των Τριών Εκκλησιών μέσα στο ρέμα σχηματίζονται αρκετοί μικρότεροι καταρράχτες, ενώ ποτίζονται παρόχθιες πικροδάφνες και το νερό καταλήγει στη θάλασσα.

Στο πέρασμα μας μοσχοβολούσε όλο το φαράγγι από την ευωδία των αρωματικών φυτών που κατακλύζουν τις πλαγιές του, φασκομηλιές, θρύμπες και θυμάρια.

Συναντήσαμε αμέτρητα δύσκολα περάσματα, που το ένα διαδέχονταν το άλλο και προσπαθούσαμε να βρούμε τα πιο εύκολα σημεία πρόσβασης για να περάσουμε με σχετική ασφάλεια. Το παραμικρό λάθος είναι και μοιραίο. Η κάθοδος συνεχίζονταν με μεγάλη προσοχή, ενώ η αγριότητα των βράχων ορθώνονταν απειλητική. Ο θαυμασμός όμως του τοπίου μας έδινε δύναμη, κουράγιο στα γόνατα να κρατούν γερά, να περάσουμε το φαράγγι με αίσιο τέλος.

Μόνιμοι κάτοικοι του φαραγγιού είναι τα όρνια τα οποία πετούσαν πάνω από τα κεφάλια μας και ίσως απορούσαν με την παρουσία μας, αφού τέτοιους επισκέπτες δεν έχουν συνηθίσει να βλέπουν. Μάλιστα σε μια από τις πολλές σπηλιές που υπάρχουν στις ορθοπλαγιές, εντοπίσαμε μια σκάρα (γύπας) να φωλιάζει. Οι αίγες ως άριστοι ορειβάτες-αναρριχητές έβοσκαν στο λιγοστό χορτάρι πάνω στα βράχια και τις λέσκες. Το τοπίο είναι ανέγγυκτο από τον άνθρωπο και υπάρχει μια φυσική αρμονία στην περιοχή.

Το φαράγγι το περάσαμε για πρώτη φορά το 2004 ίδια εποχή σχεδόν τα ίδια άτομα, φέτος απουσίαζε ο βετεράνος ορειβάτης Ξαγοραράκης Γιώργης. Διαπιστώσαμε για άλλη μια φορά, ότι δεν είναι προσβάσιμο παρά μόνο σε έμπειρους ορειβάτες. Δεν υπάρχει μονοπάτι, έχει αμέτρητα δύσκολα περάσματα και ο κίνδυνος ατυχήματος ελλοχεύει σε όλη τη διαδρομή. Τίθεται πράγματι το ερώτημα και από την ονομασία του φαραγγιού ΑΜΠΑΣ δηλαδή «Αν Πας» και δε σκοτωθείς.

Φθάνοντας στα πρώτα σπίτια των Τριών Εκκλησιών χαιρετίσαμε μια κυρία που ήταν στην πόρτα του αρχοντικού της. Μας ανταπέδωσε το χαιρετισμό με μεγάλη ευγένεια και μας παρακάλεσε να περάσουμε μέσα, να μας κεράσει ένα κρασί. Εμείς δεχτήκαμε αμέσως ανταποκρινόμενοι στα φιλικά της αισθήματα Διαπιστώσαμε ότι ο σύζυγος της ήταν ο Πρόδρομος Τσαπαρίδης, παλιός συνάδελφος του γράφοντα και γνωστός του Αποστόλη με κοινή καταγωγή την Καππαδοκία. Η κυρία Σοφία μας πρόσφερε ότι είχε λόγω της ημέρας και ένα πολύ καλό κρασί. Το κέρασμα μετατράπηκε σε ένα πλούσιο γεύμα και όλοι μας βγήκαμε στο κέφι. Τους ευχαριστούμε πάρα πολύ για τη φιλοξενία τους, να έχουν πάντα υγεία και να χαίρονται τα παιδόγγονά τους..-

Μανόλης Δακανάλης

Και αίφνης το χάος

Οι Παρανύμφοι χαίρονται

στους στιβαρούς των Αστερουσίων ώμους .

Οι πλαγιές ολοπράσινες απ΄τους όψιμους όμβρους .

Το ρυάκι κυλά αμέριμνο τα καθαρά νερά του .

Και αίφνης το Χάος .

Οι γκρεμοί μεγαλείο των λευκόγκριζων βράχων .

Από στόμιο -  του νερού καλλιτέχνημα - ωςδιακόσια μέτρα σαλτάρουν νερά κι αράζουνε ως ψεκάδες στα θεμέλια του βράχου . Ύστερα κυλούν κελαρύζοντας εμπνευστές πλήθουςν μουσικών ακουσμάτων .

Όρνια από τα ύψη κράζουν - μονάχα οι σκιές μας διαβαίνουνε άφοβα κι επικίνδυνα από τούτα τα μέρη . Τα ερίφια , ενίοτε ... προδιαγράφεται η μοίρα τους , βορά νοστιμότατη .

Και όμως , σιγά - σιγά , με περισσή προσοχή κατερχόμεθα του Ναμπά το πέρασμα . Ευωδιάζουν τ΄αρώματα . Με ένα χάδι , απαλό στο φασκόμηλο , στη θρούμπα , στο θύμο κουβαλούμε φορτίο τα μύρα τους.

Με ματιές πού και πού , καταγράφεται η εικόνα της ωραίας αγριάδας στη μνήμη μας κι απεικονίζεται στα ψηφία της τέχνης .

Λες και θύμωσαν οι Θεοί μεταξύ τους και στο μάλωμα ταίριαξαν επικείμενους βράχους σε βράχους και τους στόλισαν με βραχόφυτα απίθανα και σπηλιές ν΄αναπαύονται σαν ήθελαν ν΄ατενίσει το βλέμμα τους στου πελάγους τα θάθη.

Χαμηλά των Τριών Εκκλησιών οι φωλιές .

Πάνω σ΄άλλο η μια απ΄την άλλη , για να χαίρονται όσο γίνονται , περισσότεροι άνθρωποι τη δροσιά της θάλασσας στις κάψες του θέρους .

Τα στενά τους περάσματα - σκαλοπάτια τσιμεντένια , δαιδαλώδη κατήφορα - οδηγούν προς τη θάλασσα .

Τα διαβαίνουμε αθόρυβα -

Μα η φιλόξενη αρχόντισσα

άκουσε της ανάσας την κόπωση

και προσφέρθηκε να τρατάρει

« ένα κρασί μ΄ ότι βρίσκεται πρόχειρο»

Αναπάντεχο καλώς -όρισμα στο λιτό με Σοφία σπιτάκι της .

Είναι Πρόδρομος χρόνος -Μεγάλη Παρασκευή - της Ανάστασης .

Εις υγεία και καλή των Πάντων Ανάσταση .

14/4/2012

Αποστόλης Π. Παυλίδης

Φωτογραφίες : Μανώλης Νρετάκης , Γιώργος Σπυριδάκης , Θωμάς Παρθενάκης

 

Φωτογραφίες